Komünizm, sosyal, politik ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Temelde sınıfsız ve devletsiz bir toplumu hedefler. Komünizmde üretim araçları kolektif mülkiyette olup, bireyler arasında eşitlik esastır ve kar ve mülkiyet kavramlarına karşıdır.
Komünizmin temel ilkeleri şunlardır:
Özel mülkiyetin ortadan kaldırılması: Üretim araçlarının (fabrikalar, makineler, tarım alanları vb.) toplum tarafından ortaklaşa sahip olunması.
Sınıfsız toplum: Ekonomik ve sosyal sınıf farklılıklarının yok edilmesi.
Devletsiz toplum: Komünist toplumda devlete gerek kalmayacağına inanılır. İdeoloji, devletin zamanla kendiliğinden ortadan kalkacağını savunur.
İhtiyaca göre dağıtım: Toplumun üyeleri, ihtiyaçlarına göre mal ve hizmetlere erişir.
Karl Marx ve Friedrich Engels’in “Komünist Parti Manifestosu” (1848) komünist düşüncenin temel metinlerinden biridir. Marx, kapitalist toplumun, işçi sınıfı (proletarya) ile burjuvazi arasındaki çatışmalara dayandığını iddia eder. Proletaryanın, kapitalist sistemde kendisini sömüren burjuvaziye karşı bir devrimle iktidarı ele geçireceğini ve sonrasında sınıfsız bir topluma doğru evrileceğini savunur.
20. yüzyılda, özellikle Sovyetler Birliği ve Çin’de, Marx’ın düşünceleri temel alınarak komünist rejimler kurulmuştur. Ancak bu ülkelerde uygulanan komünizm, Marx’ın orijinal düşüncelerinden bazı önemli farklara sahip olmuştur. Özellikle bürokrasi, devletin güçlü rolü ve bazı baskıcı uygulamalar, Marx’ın öngördüğü sınıfsız ve devletsiz toplum anlayışıyla çelişmektedir.